Mehmet Genç. Ülkemizin sahip olduğu dev çınarlardan birisi. Yaptığı işe tutku ile bağlanmış ve bu uğurda 40 yılını vermiştir. Üstelik bunu kişisel bir beklenti/hedef uğruna değil, tam tersi bir şeylerde vazgeçme pahasına, bilimsel bir ideal içinde yapmıştır. Dönemi içinde pekte gösterişli, gelecek vaat eden bir konu olmayan, hatta bulaşmanın mevcut riskleri bulunan Osmanlı hakkında tabiri caizse “Deli Cesareti” ile bir ummana dalmıştır. Nasıl bir inanç nasıl bir motivasyona sahip ki bu yolculuğu 40 yılsonunda başarı ile bir limanda neticelendirmiştir. (Kişisel kanımız işin içinde biraz da karadenizin meşhur "İnadı" karışmış olmalı şeklinde. Bu sabır ve hedefe ulaşmadaki bu keskin azim böyle bir yan etkiye de muhtaçtır.) Bu yolda yeni yolculuklar için bir seyrüsefer oluşturmuş, kendi adına ise paha biçilemez bir manevi tatmine kavuşmuştur.
Bizler kendisini anlatmak adına fazla alternatifimiz olmadığından, farklı bir yol denedik. Bu şekilde etkili ve tatmin edici bir sonuca varacağımızı düşündük. Genellikle şikâyet konusu olan ve kişiler/kurumlar hakkında pekte etkileyici bir şeyler bulunmayan Sosyal Medya Sözlüğünden alıntılar yaptık. Burada bizim şaşırdığımız genelde itici bakış açılarının olduğu bu sözlükte Sayın Mehmet Genç hakkında harika şeylerin yazılmış olması idi. Burada bunların yazılmış olması demek, kendisinin gerçekte kat ve kat fazlasına sahip olması anlamına geldiğinden hayranlığımız ile bu yazıyı hazırladık. Vakit geçirmeden “Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi” isimli kitabını temin ederek, 40 günde okuyabilmeyi diledik. Burada kendisini şükranlarımızı sunar, çalışmalarının faydalı sonuçlara sebep olmasını temenni ediyoruz.
4 Mayıs1934 Artvin, Arhavi doğumlu olan Genç, İstanbul'da Haydarpaşa Lisesi'ni 1953'te, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümü'nü 1958'de bitirdi. Kısa bir süre Ankara Valiliği'nde maiyet memurluğu ve Şereflikoçhisar kazasında kaymakam vekilliği yaptı.
1960 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Türk İktisat Tarihi Enstitüsü'nde "İktisat Tarihi" asistanı olarak Ömer Lütfü Barkan'nın yanında çalıştı. Aynı enstitüde 1965'ten 1982 yılına kadar "İktisat Tarihi Uzmanı" olarak çalıştı. 1983 yılında Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi'nde "İktisat Tarihi" ve "Tarih Metodolojisi" dersleri vermeye başladı.
1973'ten itibaren "Osmanlı İktisat Tarihi" alanında birçok yerli ve yabancı birçok seminere ve toplantıya katıldı.1985-1988 yılları arasında TRT'de danışman olarak çalıştı ve burada birçok kültür ve bilim sohbetleri yaptı. 1985 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölüm’de Yüksek Lisans ve Doktora öğrencilerine Tarih ve Sosyal Bilimler dersleri veren Genç, 2002'de bu okuldan yılında emekli oldu.
1996 yılında İstanbul Üniversitesi "Genel Sosyoloji" ve "Metodoloji" alanında "Doktora Şeref Unvanı"'na sahip oldu. Halen İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölüm’de ve İstanbul Teknik Üniversitesi Toplum Bilimleri Bölümü'nde "Osmanlı İktisat Tarihi" dersleri vermektedir.
Evli ve iki çocuk babası olan Genç; Türkçe, İngilizce, Fransızca ve Yunanca yayımlanmış çok sayıda makale yazmıştır. 2000 yılında, tebliğ ve makalelerinin önemli bir bölümü bazı ilavelerle “Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi” adlı kitabında yayımlamış ve bu kitap ile "Türkiye Yazarlar Birliği" tarafından Fikir Dalında ödüle layık görülmüştür. 2001 yılında aynı kitap ile "Aydın Doğan Vakfı" özel ödülünü almaya hak kazanmıştır.(Bu ödülü kibar bir mektup ile red etmiştir. Gerekçesi, iradesi dışında bu ödüle aday gösterilmesi ve bir yarışma havası biçiminde sunulmasıdır.)
UTESAV panelinden bir anektot: "Osmanlı, insanlık birikiminin son Büyük sentezidir"
İktisat tarihçisi Mehmet Genç, prof. dr. Ahmet Davutoğlu ve prof dr. Ahmet Tabakoğlu'nun konuşmacı olarak katıldığı paneli Dr. Coşkun Çakır yönetti. Her kesimden büyük bir katılımın gerçekleştiği panelde Osmanlı medeniyeti ekonomik, sosyal ve siyasî açıdan ele alındı.
Uluslar arası teknolojik ekonomik ve sosyal araştırmalar vakfı UTESAV, 15 Mayıs 2001 salı günü MÜSİAD konferans salonunda, "Osmanlı’da devlet, toplum ve ekonomi" konulu bir panel düzenledi.
iktisat tarihçisi Mehmet genç, prof. dr. Ahmet Davutoğlu ve prof dr. Ahmet Tabakoğlu'nun konuşmacı olarak katıldığı paneli dr. coşkun çakır yönetti. her kesimden büyük bir katılımın gerçekleştiği panelde Osmanlı medeniyeti ekonomik, sosyal ve siyasî açıdan ele alındı.
"Bir şey kımıldıyor"
İktisat tarihçisi ve ünlü mütefekkir Mehmet genç, irticalen yaptığı konuşmada İtalyan filozofu Covanni Papini'nin "Büyüklerle konuşmalar" isimli mizahî eserinden bir misal aktararak şunları söyledi: "Papini, Einstein’la yaptığı bir konuşmada diyor ki, rölativite, evren, fizik teoriler falan...ben bunlardan bir şey anlamıyorum. siz en büyük fizik alimi olarak evren hakkında herkesin anlayabileceği şekilde çok kısa olarak bütün bunları ifade eder misiniz? Einstein da derin derin düşünüyor ve sana çok kısa, çok özet olarak ancak şunu söyleyebilirim diyor: "bir şey kımıldıyor!..bütün fizikî olayları tek bir cümlecikle ancak böyle özetleyebilirim!" diyor. tabii ki, bizim böyle bir yetkinliğimiz yoktur. fakat, Einstein’ın fizik için yaptığı bu tanımı biz de Osmanlı için yapabiliriz: evet, bir şey kımıldıyor!..konuşmamı bu düşünce üzerinde yoğunlaştırmak istiyorum."
Osmanlı devletinin, mirasçısı olduğumuz geçmişimiz olduğunu ve bunun artık bizim için de yabancılaştığını, tekrar edilmesinin mümkün olmadığını ifade eden Mehmet Genç, şöyle dedi: "Osmanlı’nın tecrübelerinden bütün insanlık yararlanıyor. Tabii biz de yararlanabiliriz. Tarihimizin en önemli dönemlerini teşkil ettiği için onu saygı ile, ihtiramla anmak durumundayız."
Caiphas İsimli Kullanıcı: Türkiye’nin en önemli iktisat tarihçilerinden biri, belki de en önemlisi. Ömer Lütfi Barkan’ın öğrencisi olarak başladığı akademik kariyeri esi benzeri olmayan bir serüvene hatta biraz da ibret hikâyesine dönüşmüş güler yüzlü, inanılmaz bilgili, “hocam” diyebilmekten gurur duyulan nadir insanlardan. Serüven diyebileceğimiz olaylar silsilesi Fransızca ve İngilizce kaynaklardan hazırladığı “Osmanlı Devleti’nin iktisadi yapısı” adli doktora tezini Barkan’a teslim etmesi ile baslar. Ömer Lütfi Barkan beyefendi ise bu tezi bir kenara koyarak kendisine “simdi de Osman li arşivine bir gir bakalım” der. Bu dipsiz kuyu Mehmet Genç’in akademik kariyerinin unvan anlamında sonu, lakin essiz bilgi hazinesini acısından başlangıcı olur. Mete Tuncay hocamızın aktardığına göre Mehmet Genç herhangi bir ferman da kullanılan sözlerin secilisinden hangi doneme ait olduğunu söyleyebilecek tek isimdir. Kendisine İstanbul üniversitesi 8 şubat 1996’da fahri doktora unvanı verse de bu tarihte 62 yaşında olan Mehmet Genç bu kaygıları çoktan asmış, kendisini sadece “öğrendiklerini öğretmeye” vermiştir. Benim gördüğüm ve gerçekten üzüldüğüm bir özelliği ise biraz Sokrates tavrıyla, “bilen yazmaz, yazan da bilmez” demesi ve bu yüzden hayati boyunca verdiği konferaslarin bir kısmının toplandığı bir derleme kitabi dışında hiçbir yazılı matbuat bırakmamasıdır. Halen İstanbul üniversitesi edebiyat fakültesi sosyoloji Bölümü’nde yüksek lisans ve doktora sınıfında tarih ve sosyal bilimler dersleri, İstanbul teknik Üniversitesi’nde insan ve toplum bilimleri Bölümü’nde Osmanlı iktisat tarihi dersleri, İstanbul bilgi Üniversitesi’nde ise Osmanlı iktisadi yapısı derslerini vermektedir. (caiphas)
Babakale İsimli Kullanıcı: Nihayet dinleme şerefine eriştiğim değerli insan. Asil bir duruşu ve komplekssiz tavırları ile semineri için takdir edilen sürenin hiç bitmesini istemeyeceğiniz kişidir. Osmanlı tarihi üzerine bir umman olduğu daha ilk kelimesinde anlaşılır. Her anlattığı anekdot, her değindiği konu sizde ayrı bir merak ve hayranlık uyandırır. Ayrıca iktisat tarihi üzerine çalışanların başvuru kitabı kıymetinde bir kitabı da vardır.
Qazaq İsimli Kullanıcı: İlim hayatına başladığı 60'lı yıllardan bugüne, 40 yılı aşan bir süredir medyada görünmemek, gösterişli ortamlardan uzak durmak için özel çaba harcayan, davetlerin çoğunu özürler dileyerek kibarca geri çeviren, bunun yerine vaktini ilme ayıran, bugün 74 yaşında olmasına rağmen hala Osmanlı arşivlerinde çalışmaya devam eden, Osmanlı iktisat tarihinin dev ismi.
Mehmet Genç, dünyada Osmanlı iktisat tarihinin yatağını, Osmanlı İmparatorluğu’na bakışı değiştiren isim olarak tanınıyor. Uzun yıllara dayanan çalışmalarıyla, "niçin geri kaldık?", "sanayi devrimi Osmanlı imparatorluğunu nasıl etkiledi?" sorularına verilen popüler cevapların asılsızlığını gösteren birçok araştırmaya imza attı. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışına neden olduğu söylenen kapitülasyonların bütün ticari antlaşmalarda olduğunun tespit edilmesi, günümüzün en önemli meselelerinden biri olan hantal bürokrasinin, katlanan memur sayısına karşı kısalan mesai saatlerinin sanılanın aksine batılılaşmanın eseri olarak Tanzimat’la birlikte başladığı gibi birçok önemli tespit de yine Mehmet Genç'in eseri.
Bugüne kadar Türkçe, İngilizce, Fransızca ve yunanca olarak çok sayıda makale yazan Mehmet genç, 2000 yılında tebliğ ve makalelerinin önemli bir bölümünü bazı ilavelerle "Osmanlı imparatorluğunda devlet ve ekonomi" adlı kitabında yayımlamış ve bu kitap ile "Türkiye yazarlar birliği" tarafından fikir dalında ödüle layık görülmüştür. 2001 yılında aynı kitap ile "aydın doğan vakfı" özel ödülüne layık görülen Mehmet genç, bu ödülü reddetmişti.
Hidrellez İsimli Kullanıcı: O kadar zarif ki.. ve o tavırlarındaki nezaket o kadar doğal ki.. Az çok eserlerini okumuşluğunuz ve evveliyatını öğrenmişliğiniz varsa sarf ettiği iki kelime sonrası hemen, o anki tarihi düşünürsünüz. "bu devrin insanı olamaz bu muhterem" diye. Allah başta şevkine, zihnine ve sağlığına zeval vermesin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
iyi ve güzel...