15 Mart 1916 da Adapazarı’ nda dünyaya gelen Nimet (Dinçer) Özgüç, Ankara Kız Lisesi’ ni bitirdikten sonra, sosyal bilim dallarının çağdaş yöntemlerle incelenmesi ve bu konuda araştırma yapacak bireylerin yetiştirilmesi için Atatürk’ ün direktifleri doğrultusunda kurulan Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi’ne kayıt yaptıran ilk öğrenciler arasında yer alır.
Daha sonra Ankara Üniversitesi’ne bağlanacak bu fakültede 1936- 1940 yıllarında çoğu yabancı olan hocalarından aldığı derslerle arkeoloji öğrenimini tamamlayarak Türkiye Cumhuriyetinin ilk hanım arkeologlarından biri olur. Aynı yıl bu kurumda “Arkeoloji Bölümü” ne ilmi yardımcı/asistan olarak atanır. Öğrenciliği sırasında kazı deneyimini hocaları Prof. Dr. H.H. von der Osten, Prof. R.O. Arık tarafından yapılan Ankara Roma Hamamı, Çankırıkapı ve Augustus Tapınağı kazılarına katılarak edinir. 1943 yılında doktorasını tamamlar, 1949’ da doçent, 1958 de profesör olarak “Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi” dalında eğitim ve diğer bilimsel etkinliklerini sürdür.
Nimet Özgüç 1941 yılında T.Özgüç ve İ.K.Kökten ile birlikte Samsun’ da Dündartepe, Kavak- Kaledoruğu, Tekeköy kazılarına katılır, 1947 yılında T. Özgüç’ le birlikte Elbistan ovası yüzey araştırmaları ve Elbistan Karahöyük kazılarını gerçekleştirir. Bu kazıların sonuçlarının makale ve kitap olarak bilim dünyasına duyurulmasını sağlar. 1948 yılında başlayan ve Anadolu arkeolojisinin bir dönemini tarihi belgelere de dayanılarak en iyi şekilde öğrenilmesini sağlayan Kültepe kazılarında, gerek arazide gerekse belli malzeme grupları üzerindeki çalışmalara katılır. Yazdığı makaleler ve her biri el kitabı özelliğinin taşıyan Türkçe ve bir yabancı dildeki yayınları ile sonuçları dünyaya duyurur. Özellikle Asur Ticaret Kolonileri Çağı mühür ve mühür baskılarında görülen stillerin ayrımı ve gelişimleri konusundaki çalışmaları ile yalnız Anadolu’nun bu dönem tarihinin aydınlatılmasını değil Mezopotamya’ nın Eski Asur ve Eski Babil dönemlerinde sanat stillerinin gelişiminin öğrenilmesini de sağlar.
T. Özgüç ile birlikte 1947, 1954 yıllarında Kayseri Frakdin, 1959 yılında başlaya Erzincan Altıntepe kazılarına katılır ve bu kazılardan küçük eserleri yayınları ile bilim dünyasına tanıtır. 1962 yılında Aksaray ilinin 18 km. kuzeybatısında Yeşilova’ da yer alan Acemhöyük’ te başladığı kazılara 1989 yılına kadar devam eder. Kazılarda açığa çıkardığı bugün için Anadolu’ nun en iyi korunmuş durumdaki iki anıtsal sarayı ve eşsiz buluntuları ile bu yerleşimin Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda yerli bir krallığın merkezi olduğunu, ortaya koyar.
1972- 1976 yıllarında Niğde Tepebağları höyüğünde yaptığı kazılarla Bizans döneminden Demir Çağına kadar olan dönemlerini araştırır. 1978- 1989 yılları arasında, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Aşağı Fırat Projesi kapsamında Atatürk Barajı altında kalan Adıyaman Samsat Höyüğündeki kazıları yönetir. Anadolu’ nun en büyük ve yüksek höyüklerinden biri olan Samsat’ ta Kalkolitik Çağdan Selçuklu devrine kadar uzanan geniş bir zaman dilimine ait bulgulara ulaşır. Fırat nehri kıyısındaki Selçuklu döneminin Sumeysat’ ı, Helenistik ve Roma dönemlerinin, Kommagene Krallığı’ nın başkenti Samosata, Demir Çağı ve Tunç Çağlarının Kummaha ve Hahhum’ una ilişkin kanıtları yayınlar.
Fakültesindeki dersleri yanında yerli ve yabancı birçok öğrencinin doktora danışmanlığını yürütür, 1984 yılında Kültür Bakanlığı Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu üyeliği yapar. 1984’ te Ankara Üniversitesi’ nden emekliye ayrılır, kazılarına bir süre bir süre daha devam eder, daha sonra kitap ve makalelerle bilimsel etkinliklerini sürdürür. Avrupa’da Münih, Londra, Saarbrüken, Marbourgh, ABD’ de Princeton, Columbia, Yale Üniversitelerinde ve Bryn Mawr College’ da konuk öğretim üyesi olarak ders ve seminerler yürütmüş, ABD’ de birçok üniversitede ve İngiltere, Fransa, Almanya’nın birçok üniversitesinde, Roma, Vatikan, Tel Aviv, Tokyo’ da Türkiye arkeolojisinin önemli bulguları ve eski yakın doğu kültürleri konusunda konferanslar verir. Nimet Özgüç, Collége de France Madalyası (1980), 1992 Türk Kadınlar Birliği tarafından İlim Dalında 1992 “Yılın Kadını” ödülü sahibidir. Türk Tarih Kurumu Üyesi (1970- 1981), Alman Arkeoloji Enstitüsü- Berlin Asli üyesi, Türk Tarih Kurumu, Amerika Arkeoloji Enstitüsü, Türkiye Bilimler Akademisi, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü gibi kuruluşların Şeref Üyesidir.
Yayınlanmış 56 özgün makalesi, 8 kitabı, tanıtım yazıları olan, hocası H.G. Güterbock’ un hazırladığı Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ nin ilk rehberi niteliğindeki “Eti Müzesi Kılavuzu” adıyla Türkçeye kazandıran Nimet Özgüç çalışmalarını sürdürmektedir. Aşağıda önemli kitaplarından bir kısmı yer almaktadır.
Seçilmiş Yayınları
· Özgüç, N. (1992) A lute player from Samsat. In Sedat Arp'a armağan, Festschrfit für Sedat Alp , Ankara, s. 419-423.
· Özgüç, N. (1992) The Uruk culture at Samsat. In Von Uruk nach Tuttul, Eine Festschrift für Eva Strommenger , s.151-157 , Taf. 62-69.
· Özgüç, N. (1993) An early bronze age pot grave of a child from Acemhöyük. In Between the rivers and over the Mountains, Alba Palmieri Dedicata . s. 517-520.
· Özgüç, N. (1994) Notes on cylinder seals of level I a-b from Karurn-Kanis. In Beitrage zur Altorientalischen Archaologie und Altertumskunde , Festschrift für Barthel Hrouda, s.217-220.
· Özgüç, N. (1994) Identical aspects of the Cylinder and stamp seal representations of level Ib period. In Istanbuler Mitteilungen Band43, 1993, s.175-179.
· Özgüç, N. (1995) Silver and copper Ingots from Acemhöyük. In Beitrage zur kulturgeschichite vorderasiens, Festschrift für Rainer Michael Boehmer , s. 513- 519.
· Özgüç, N. (1996) Seal Impressions on the Kültepe documents notarized by nnative rulers. In Collectanea Orientalia, Histoire, Arts de l'Espace et Industrie de la Terre, Etudes offertes en homage a Agnes Spycket, s.267-278.
· Özgüç, N. (1997) The early Hellenistic findings at Samsat. In Istanbuller Mitteilungen, Band 46,1996 , s.213-216, Taf. 37-38.
· Özgüç, N. (1998) Kanis Karumu'nda bulunmuş olan eski Assur üslubunda İki silindir mühür. In Light on the top of the Black Hill. Studies presented to Halet Çambel- Karatepe'deki ışık. Halet Çambel'e sunulan yazılar , s. 611-614.
· Özgüç, N. (2001) Mühürlü kil bullalar- sealed clay bullae. In N. Özgüç - Ö. Tünca, Kültepe Kanis, mühürlü ve yazıtlı kil bullalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları V. Dizi- Sayı 48, s.I-XXXIV, I-253.
· Özgüç, N. (2001) Notes on the bronze vehicle from the Sarıkaya Palace at Acemhöyük. In Publications de l'Institute historique-archéologique néederlandais de Stanboul, Veenhof Anniversary Volume, s. 361-366.
· Özgüç, N. (2002) a. Götterprozessionen, Kriegs- und Jagdszenen. Ein Überblick über den Motivreichturn anatolischer Roll- und Stempelsiegel des 20.-18. Jahrhunderts v. Chr., s. 234-239. Tanrı Alayları, Savaş ve Av Sahneler - M.Ö. 20.-18. Yüzyıllarda Anadolu Silindir ve Damga Mühürlerinde Motif Zenginliği. b. Erlesene Werke der Kleinkunst. Anatolische Elfenbeinschnitzereien, s.244-247 - Seçkin Eserler: Anadolu Fildişi Yapıtları. In Die Hethiter und Ihr Reich. Das Volk der 1000 Götter - Hititler ve Hitit imparatorluğu - 1000 Tanrılı Halk.
· Özgüç, N. (2003) Hatti Efsanesi Yılan İlluyanka'nın Tasvir Sanatında Yorumu, Türkiye Bilimler Akademisi Forumu 18, Ankara.
Ödülleri
· College de France G. Bude Madalyası (1980)
· Uluslararası Akademiler ve Meslek Kuruluşlarına Üyelikleri
· Alman Arkeolojisi Enstitisü Asli Üyesi (1979)
· Amerika Arkeoloji Enstitüsü Yabancı Şeref Üyesi (1994)
· Türk Tarih Kurumu Şeref Üyesi (1995)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
iyi ve güzel...