Anne-babaların çocuk yetiştirirken en
önemli hatası, yapmadıkları şeyleri çocuklarına söylemeleri. Çocuğunuz
"Sen oyuncaklarınla oyna, ben hemen geleceğim." deyip dönmediğinizde
size inanmaktan vazgeçer ve güven duygusu azalır. Değer yargılarını öğrenemeyen
çocuk ileride başınızı ağrıtabilir.
Çocuklar 3-6 yaş aralığında, sahip
oldukları hayal gücü ile oyun oynayarak dünyayı anlamlandırmaya başlar. Hayal
ile gerçeği ayırt edemeyecek kadar küçük olan çocuklar zaman zaman anneyi
babayı yanıltan olaylar anlatabilir. Yapmadığı şeyleri olmuş gibi anlatır,
yıkamadığı halde ellerini yıkadığını söyleyerek oyun oynamak için daha fazla
vakit kazanır. Çocuklar, hayal kurarak sahip olmak istediklerini önce zihninde
canlandırır. Yapması gereken işlerden kaçmak için anneyi yanıltması değer
yargılarının henüz oluşmadığının göstergesidir. Anne-baba hoş görse bile,
ailenin diğer büyükleri kızarak bu davranışı pekiştirebilirler. Sevilmediğini
düşünen çocuk, sevilmek için kendisinden beklenen davranışı yapmak zorunda
kalır. Çocukların sevildiğini hissetmesi ise onlara güvenmekle mümkün olur.
Hikâyelerden
yararlanın
Değer yargıları, 6 yaşından sonra
soyut düşünme kabiliyetinin gelişmesiyle beraber yetişkinlikteki halini alır.
Okulöncesi dönemde, çocuklara uygun olarak yazılmış hikâye kitaplarından
yararlanılmalıdır. Çocuğunuzun oyunlarına katılarak, ihtiyaçlarını anlayabilir,
oyunda rol üstlenerek ondan beklediğiniz davranışı gösterebilirsiniz. Neden
size doğruyu söylemediğini sorular yönelterek anlamak yerine, doğru söylediğini
gördüğünüzde onu kucaklayarak bu davranışı onayladığınızı göstermeniz, aranızda
güven bağı oluşturur.
Çocuklar yalanın zor durumdan kurtulmak
için işe yaradığını fark ettiğinde bilinçli olarak yanıltmayı öğrenir. Okula
alıştırmaya çalıştığınız çocuğunuza "Sen oyuncaklarla oyna, ben hemen
geleceğim." deyip dönmediğinizde, oyuncak almak için olmayan paranız yemek
yerken ortaya çıktığında ya da evde annesiyle kardeşini bırakıp okula gitmek
istemeyen çocuğunuza, "Ben işe gidiyorum, kardeşin de okula gidecek."
dediğinizde çocuğunuz kendisine söylenenlere inanmaktan vazgeçer. Aile ve çocuk
arasındaki güven duygusu azaldıysa, çocuklar cevaplardan tatmin olmaz ve tekrar
tekrar sorup onaylatmak ister.
Anne-babalar, çocuklarını
yetiştirirken kendi davranışları ile örnek olmalı, hata yaptıklarında özür
dilemeli. Çocuğun yanlış davranışını gördüğünde tahammül edebilmeli,
"Bazen hata yapabiliriz." diyebilmelidir. Doğru davranışların olumlu
sonuçları, yanlış davranışların olumsuz sonuçları hakkında onları konuşturmak,
düşünerek akıl yürütmesini sağlar. Değer yargıları gelişen bir çocuk, anne-baba
yanında olmadığı zaman dahi kendi aklı ile doğru ve yanlışı ayırt
edebilecektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
iyi ve güzel...