Oktay
Sinanoğlu, (d. 2 Ağustos 1934, Bari, İtalya) Türk kuramsal kimyacı ve moleküler
biyolog. Babasının(Nüzhet Haşim Sinanoğlu) bir başkonsolos olarak görev yapmış
olduğu Bari'de doğdu. Oktay Sinanoğlu, sonradan TED Koleji olan Ankara
Yenişehir Lisesi'ne 1953 yılında burslu öğrenci olarak girdi ve okulu
birincilikle bitirdi. Okulun bursuyla Kimya Mühendisliği okumak üzere ABD'ye
gitti. 1956'da ABD Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kimya Mühendisliği'ni
birincilikle bitirdi.
1957'de
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nü sekiz ayda bitirerek yüksek kimya
mühendisi oldu. "Alfred Sloan" ödülünü aldı. 1959'da Kaliforniya
Üniversitesi Berkeley'de kuramsal kimya doktorasını tamamladı. 1960'ta Yale
Üniversitesi'nde öğretim üyesi (asistan profesör) oldu.
1960-61
yıllarında atom ve moleküllerin çok-elektronlu kuramı ile "Doçent"
oldu. 1963'te 50 yıldır çözülemeyen bir matematik kuramını bilim dünyasına
kazandırarak 26 yaşında "tam profesör" unvanını aldı. 20. yüzyılda
Yale Üniversitesi'nde bu sanı kazanan en genç öğretim üyesidir.
1962
yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi mütevelli heyeti yalnız Oktay
Sinanoğlu'na mahsus olmak üzere kendisine Danışman Profesör ünvanını verdi.
Yale Üniversitesi'nde ikinci bir kürsüye daha profesör olarak atandı. 1973'de
Almanya'nın en yüksek "Aleksander von Humboldt Bilim Ödülü"nü ilk
kazanan kişi oldu. 1975'de Japonya'nın "Uluslararası Seçkin Bilimci
Ödülü"nü kazandı; yine 1975 yılında özel kanunla Oktay Sinanoğlu'na ilk ve
tek Türkiye Cumhuriyeti Profesörü ünvanı verildi. 1976'da Japonya'ya Türkiye
Cumhuriyeti Özel Elçisi olarak gönderildi. Kendisi Türk-Japon kültür, bilim ve
eğitim ilişkilerinin temellerini atmıştır. Amerika Bilim ve Sanat Akademisinin
ilk ve tek Türk üyesidir. Meksika hükümeti tarafından yüksek Bilim Ödülü
"Elena Moshinsky" ile ödüllendirildi.
Dünyada
yeni kurulmaya başlayan moleküler biyoloji dalının ilk profesörlerinden biri
oldu. DNA sarmalının çözelti içinde o biçimde nasıl durduğuna açıklama getirdi.
Dünyanın pek çok yerinde buluşları ve kuramları ile ilgili konferanslar verdi.
1980'li
yıllarda çalışmalarını kimya biliminin basit bir şekilde öğretilmesine yönelik
bir kuramsal çerçeve üzerinde yoğunlaştırdı. Ancak 1988'de yayımlanan çalışmaları
akademik dünyada ilgi görmedi. 1993'te Yale Üniversitesi'ndeki profesörlük
görevlerinden erken sayılabilecek bir yaşta emekliye ayrıldı. Aynı yıl
Türkiye'ye dönerek Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya
Bölümü'nde profesörlüğe atandı. 2002 yılında bu görevden de emekliye ayrıldı.
Türkiye'de
bulunduğu dönemde çalışmalarını daha çok Türk ulusal kimliği ve Türk diliyle
ilgili milliyetçi görüşlerini yaymaya adadı. Eğitim dilinin resmi dil olması
gerektiğini ve yabancı dilin takviyeli olarak öğretilmesinin gerektiğini
savunmaktadır. Matematiksel yapısından dolayı Türkçe'nin en iyi bilim dili
olduğunu söylemektedir.
Yaşamı
boyunca Kuantum Mekaniği’ne birçok katkıda bulunmuş bir bilim adamıdır.
P.A.M.Dirac'in de üzerinde uğraştığı ancak çözümleyemediği bir problemi,
"Kuantum mekaniği"nde, Hilbert uzayının topolojisi ve içerdiği yüksek
simetrileri çözdü. Böylece Kimya bilimini bu topolojik inceleme ile sağlam bir
temele oturttu.
Tüm akademik çalışmaları içinde en
önemli 5 kuramı şöyledir:
* Many Electron Theory of Atoms and Molecules (1961)
– Atom ve moleküllerin çok elektronlu kuramı
* Solvophobic Theory (1964) – Çözgeniter kuramı
* Network Theory (1974) – Kimyasal tepkime
mekanizmaları kuramı
* Microthermodynamics (1981) – Mikrotermodinamik
* Valency Interaction Formula Theory (1983) –
Değerlik kabuğu etkileşim kuramı.
Kitapları
* 2050'ye 5 Kala Dünyanın 105 Yıllık Tarihi
* İlerisi için
* Türkçe Giderse Türkiye Gider
* Bye Bye Türkçe / Bir Nev-York Rüyası
* Büyük Uyanış
* Hedef Türkiye
* Ne Yapmalı / Yeniden Diriliş ve Kurtuluş İçin
* Yeni Bilim Ufukları I
* Yeni Bilim Ufuklari 2 Yeni bir matematik kuramı ve
onunla bazı fizik kimya ilkelerinin bulunması
* Yeni Bilim Ufukları 3 Hayatın Örgüsü Elli Yıllık
Biyolojinin Temellerini Sarsan Sorular
* Açıklamalı Fizik, Kimya, Matematik Ana Terimleri
Sözlüğü
Akademik kitapları
Modern Quantum Chemistry : Istanbul Lectures
(Academic Press,1965)
Sigma Molecular Orbital Theory (Yale Press,1970)
Three Approaches to Electron Correlation in Atoms
and Molecules (with K.Brueckner,Yale Press,1971)
New Directions in Atomic Physics (with
E.Condon,Yale Press,1971)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
iyi ve güzel...