Kendi kendinin yayıncısı ol

Amazon.com, e-kitapla rakiplerini dize getirdi. Ancak onun açtığı yoldan ilerleyen yeni bir e-yayın anlayışı bu kez Amazon'a rakip çıkıyor.

İSTANBUL - Johannes Gutenberg, 550 yıl önce ilk İncil’i basarken, muhtemelen icat ettiği makinenin inancın hızlı, seri, ucuz yolla yayılmasına hizmet edeceğini zannediyordu. Halbuki tam tersi oldu. Kutsal kitabı basma tekniği, inancın uslanmaz muhalifi bilimin hızlı, seri, ucuz yoldan yayılmasını sağladı. Bu tarihsel ironi sanki tekerrür ediyor gibi. 1995’te borsa broker’ı Jeff Bezos, Amazon.com’u kurduğunda hiç kimse bir sanal kitapçının, basılı kitap hükümranlığının sembolü 130 yıllık Barnes&Noble’ı bir oyuncakçıya çevireceğini tahmin etmemişti. O gün 9.99 dolara çektiği fiyatlarla geleneksel yayıncılığı sarsan Amazon.com da şimdi daha ‘anarşist’ sanal yayıncıların tehdidiyle karşı karşıya. Ciltli kitaba karşı e-kitapla elde ettiği tartışmasız zafer aynı zamanda kendi küçük mezar kazıcılarının yolunu da açtı. Çok değil, kısa bir süre içinde Türkiye’yi de etkisine alması beklenen bu yeni ‘e-yayıncılığın’ sloganı belli: Kendi kendinin yayıncısı ol!

Reddin dayanılmaz ağırlığı Bernard Shaw’ın yazdığı ilk beş roman 60 yayınevince reddedilmişti. William Golding’in eseri Sineklerin Tanrısı’nı reddeden yayınevi sayısı ise 20’den fazlaydı. George Orwell, Hayvan Çiftliği’ni bastırana dek kılı kırk yardı. Kendisi de yazar olan Andre Gide, Gallimard Yayınevi’nin başındayken Proust’un Kayıp Zamanın İzinde’sini paketini dahi açmadan geri çevirdi. Proust bugün yaşasaydı, belki de internet üzerinden kendi kitabını yayımlayacak ve Gide’nin insafına kalmayacaktı. Tıpkı 49 yaşındaki üç çocuk annesi Karen Mcquestion’ın yaptığı gibi...

Wall Street Jurnal’ın haberine göre, romanını yayımlatmak için New York’taki yayıncıların kapısını 10 yıl boyunca aşındıran Mcquestion çareyi Amazon.com’a başvurmakta buldu. Bir ayda e-kitabı 36 bin tiraja ulaştı, bir Hollywood firmasına da film haklarını sattı.

Amazon.com’un e-kitaptaki başarısı baş rakibi Barnes&Noble’ı aileleri mağazalara çekmek amacıyla raflara oyuncak dizmeye kadar itti. ABD’nin en eski yayınevlerinden Dorchester, basılı kitap satışı yüzde 25 düşünce tamamen dijitale geçme kararı aldı. Penguin, kendi kitabevlerinin adım adım ‘demode’ olmaya gittiğini artık yüksek sesye dile getiriyor.

Sıkı rakipler bir bir pes etti
Sıkı rakipleri yelkenleri bir bir indirdi ama Amazon.com’un başına iş açabilecek yeni rakipler de yolda görünüyor. Daha agresif, fiyatta sınır tanımayan, sosyal ağları mekân edinmiş bu yeni ‘e-yayıncılık’ hareketinin başını Lulu, Smashwords, FastPencil, Scribd, Author Solitions gibi online yayıncılar çekiyor. İsteyen herkesin e-kitabını ücretsiz yayımlama ve dağıtma imkanı sunan bu yayıncıların
 satışları da dikkat çekici. 2008’e kadar yılda 140 kitap ancak satabilen Smashwords, 2009’da 6 bin, 2010’da ise şimdiden 25 bin kitaba ulaştı.

Bizden de Proust çıkabilir Türkiye’de ise ilk e-kitapları satmaya başlayan İdefix gelecekten hayli umutlu. Nitekim ilk ayda satışlarının binde 7.6’sını oluşturan e-kitap bugün payını yüzde 5’lerin üzerine çıkardı. İdefix’in asıl hedefi ise herkese e-kitap yazma olanağı sağlamak. Kim bilir belki bu sayede defalarca reddedilmiş umutsuz bir Proust da Türkiye’den çıkar...

Yazarın geliri artacak mı? E-telif dünyada da hâlâ tam anlamıyla oturmuş değil. Amazon.com’un Nobelli yazarları kapsayan Wylie ile yaptığı anlaşma küçük bir fikir verebilir. Anlaşmaya göre, 9.99 dolarlık kitap için yazar 5.94-6.29 dolar alacak. Geleneksel yayıncıda ise aynı fiyattan yazara 1.49- 1.57 dolar kalıyor. Bu özel anlaşma dışında önerilen telif ortalama yüzde 25. Klasik sözleşmede ise yüzde 15. Bu durumda 28 dolarlık basılı kitaptan yazara 4.2 dolar kalıyor. Elektronik kitapta fiyat 12.99 dolara düşerse yazar 2.27 dolar alıyor.

Türkiye’de ise ortalama klasik telif yüzde 15-20. Yayıncılar e-kitapta yüzde 25 öneriyor. Bu durumda telif hesabı şöyle: 10 liralık basılı kitapta yazara 1.5-2 lira düşüyor. E-kitapta ise fiyat 5 liraya inince, yüzde 25 teliften yazara 1.25 lira kalıyor. Yani kitap fiyatı telifte hayati önemde.

YENİ E-YAYINCILAR
Lulu CEO Bob Young
Dizaynından kapağına kadar her türlü e-kitap hizmetini ücretsiz. Siteye yüklemek de ücretsiz. Sadece geniş çaplı dağıtımda düşük bir ücret alınıyor. Yazara gelirin % 80’i ödeniyor.

Smashwords CEO Mark Coker
Barnes&Noble da dahil büyük dijital yayıncılara uyumlu e-kitap hazırlıyor. Dağıtım ücreti yok. Gelirin yüzde 85’i yazara ait. 2008’de 140 kitap sattı, 2010 sonunda 25 bini bulacak.

FastPencil
CEO Steve Wilson
Yazarlar için ücretsiz sosyal ağlar ve web siteleri tasarlıyor. E-kitapları da ücret talep etmeden hazırlıyor. Sadece büyük dağıtımlar için düşük bir ücret talep ediyor.

Scribd
CEO Trip Adler
Herkese e-kitap hazırlamadan dağıtımına kadar ücretsiz hizmetler veriyor. Sosyal ağlarda tanıtım kampanyaları yapıyor. Gelirin yüzde 80’ini yazara ödüyor.


E-KİTABIN İKİ BÜYÜĞÜ Amazon.com
CEO Jeff Bezos
Kindle Dijital Platform’a yayıncı ve yazarlar eserlerini online yüklüyor. Bu yüklemeden belli bir ücret alıyor. E-kitap gelirinin yüzde 70’i telif sahibine ödeniyor.

Barnes&Noble
CEO
William Lynch
Geçen yaz dijital platforma geçti. Yazar ve yayıncılar ücret karşılığı online rafta yerini alıyor. yazara ne kadar pay dağıttığını henüz açıklamadı.

BAHADIR ÖZGÜR (Arşivi) ,01/11/2010 7:52,Radikal